Μετεγχειρητική κήλη είναι η κήλη που αναπτύσσεται σε μια προηγούμενη χειρουργική τομή του κοιλιακού τοιχώματος. Μπορεί να προκύψει αμέσως μετά από μια επέμβαση ή και μήνες ή χρόνια μετά. Οι μετεγχειρητικές κήλες είναι σχετικά συχνές και αν είναι μικρές μπορεί να μη γίνονται αντιληπτές. Εάν δεν αντιμετωπιστούν θα μεγαλώσουν με την πάροδο του χρόνου και η αντιμετώπιση τους θα είναι πιο δύσκολη.
Για ποιο λόγο κάποιοι ασθενείς αναπτύσσουν μετεγχειρητική κήλη;
Η ακριβής αιτιολογία δεν είναι γνωστή. Πέρα από την ανεπαρκές κλείσιμο μιας τομής που αποτελεί λόγο πρώιμης εμφάνισης κήλης, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου:
- Οι μετεγχειρητικές κήλες είναι πιο συχνές μετά από επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις.
- Η επιμόλυνση του τραύματος κατά το χειρουργείο, ειδικά σε επεμβάσεις παχέος εντέρου καθώς και η μετεγχειρητική λοίμωξη τραύματος αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου.
- Οι μετεγχειρητικές κήλες είναι πιο συχνές σε τομές που έχουν χρησιμοποιηθεί για περισσότερες από μια χειρουργικές επεμβάσεις.
- Έντονος βήχας ή δυσκοιλιότητα μετά από μια χειρουργική επέμβαση στην κοιλιά
- Ηλικία
- Λήψη στεροειδών/ανοσοκατασταλτικών
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Νόσοι που επιβραδύνουν την επούλωση (πχ νόσοι κολλαγόνου)
Τι συμπτώματα προκαλεί η μετεγχειρητική κήλη;
Σε πολλές περιπτώσεις οι κήλες αυτές μπορεί να μην προκαλούν συμπτώματα, ειδικά εάν έχουν μικρό μέγεθος. Πολλές φορές εξαφανίζονται πλήρως όταν ο ασθενής είναι σε ύπτια θέση (ξαπλωμένος).
Καθώς οι μετεγχειρητικές κήλες αυξάνουν σε μέγεθος, μπορεί να προκαλούν δυσμορφία και ασυμμετρία του κοιλιακού τοιχώματος που να είναι ορατή ακόμη και πάνω από τα ρούχα. Μπορεί να προκαλούν πόνο, αίσθημα τραβήγματος ή δυσφορία καθώς αυξάνουν σε μέγεθος.
Η χειρουργική αποκατάσταση ενδείκνυται όταν αναπτυχθεί οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα ή εφόσον ενοχλεί στην καθημερινότητα του ασθενούς.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η κήλη δεν εξαφανίζεται με την κατάκλιση. Σε αυτή την περίπτωση ονομάζεται «μη ανατασσόμενη» και συνήθως παράγει περισσότερα συμπτώματα. Παράλληλα ο κίνδυνος απόφραξης του εντέρου είναι σημαντικά μεγαλύτερος και μπορεί να απαιτηθεί επείγουσα χειρουργική αποκατάσταση. Τα συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση είναι συνήθως κολικοείδης πόνος στην κοιλιά και έμετος. Εάν η κήλη αυτή δεν αποκατασταθεί άμεσα μπορεί να προκληθεί περίσφιξη του περιεχομένου, δηλαδή διακοπή της αιμάτωσης του σπλάχνου που βρίσκεται εντός της κήλης με άμεσο κίνδυνο νέκρωσης και διάτρησης. Αυτή η κατάσταση είναι απειλητική για τη ζωή.
Πως αντιμετωπίζουμε τις μετεγχειρητικές κήλες;
Οι μικρές και ασυμπτωματικές κήλες μπορεί και να αντιμετωπιστούν αρχικά συντηρητικά με στενή παρακαλούθηση.
Ειδικές ελαστικές ζώνες υποστήριξης της κοιλιάς μπορεί να προσφέρουν ανακούφιση και να περιορίσουν την πρόπτωση της κήλης. Είναι αμφίβολο όμως ότι εμποδίζουν την αύξηση του μεγέθους της. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί ακόμη και να μην πρέπει να χρησιμοποιούνται.
Η χειρουργική αποκατάσταση είναι η προτεινόμενη θεραπεία όταν η κήλη προκαλεί συμπτώματα (πχ αύξηση μεγέθους, δυσφορία, πόνο κτλ). Οι μετεγχειρητικές κήλες ποικίλουν σε μέγεθος από πολύ μικρές έως πολύ μεγάλες. Συνεπώς για κάθε περίπτωση μπορεί να απαιτηθεί και διαφορετικού τύπου χειρουργική επέμβαση. Η ιδανική επιλογή για την περίπτωση σας θα αναλυθεί κατά την εξέταση σας στο ιατρείο. Οι επεμβάσεις αποκατάστασης μπορεί κατά περίπτωση να πραγματοποιηθούν ανοικτά ή λαπαροσκοπικά. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων απαιτείται η χρήση ειδικού πλέγματος αλλιώς οι πιθανότητες υποτροπής είναι σημαντικά αυξημένες.
Ανοικτή αποκατάσταση
Η τομή γίνεται επί της κήλης και συνήθως χρησιμοποιείται η παλαιά τομή. Ο σάκος διανοίγεται και αφαιρείται, ενώ το περιεχόμενο της κήλης ανατάσσεται εντός της κοιλιάς. Ανάλογα με το μέγεθος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χάσματος, αποφασίζεται η θέση που θα τοποθετηθεί το πλέγμα καθώς και ο τύπος αυτού. Ιδανικά, το μυϊκό τοίχωμα διαχωρίζεται σε στοιβάδες και δημιουργείται μια «τσέπη» που θα φιλοξενήσει το πλέγμα. Ο μυς συρράπτεται τόσο όπισθεν όσο και έμπροσθεν του πλέγματος ώστε αυτό να περικλείεται πλήρως και να μην έρχεται σε επαφή με τα σπλάχνα. Η θέση αυτή είναι η βέλτιστη καθώς προσφέρει την ισχυρότερη αποκατάσταση ενώ ταυτόχρονα περιορίζει στο ελάχιστο τους κινδύνους. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις τοποθετείται ειδικός σωλήνας παροχέτευσης ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος συλλογής υγρού.
Όταν το κηλικό χάσμα είναι μεγάλο μπορεί να απαιτηθεί μια μεγαλύτερη επέμβαση που καλείται ανακατασκευή του κοιλιακού τοιχώματος. Σε αυτή οι στοιβάδες του κοιλιακού τοιχώματος διαχωρίζονται σε μεγάλη έκταση ώστε να μειωθεί η τάση και να επιτραπεί η σύγκλειση με ειδικά ράμματα. Η συρραφή ενισχύεται με ειδικό πλέγμα ή συνδυασμό πλεγμάτων μεγάλου μεγέθους που θα υποστηρίξουν το κοιλιακό τοίχωμα. Η μέθοδος αυτή αν και χρονοβόρα, δημιουργεί τις καλύτερες προϋποθέσεις επιτυχούς αποκατάστασης της κήλης με το μικρότερο κίνδυνο υποτροπής. Ο Δρ Χαραλαμπάκης έχει εκπαιδευτεί στην τεχνική αυτή σε Οξφόρδη, Καίμπριτζ, Μάντσεστερ και στη Μαδρίτη πριν την εφαρμόσει στους ασθενείς του τα τελευταία 6 χρόνια. Η σημαντική εμπειρία που απέκτησε με εξαιρετικά αποτελέσματα τον είχε καταστήσει Χειρουργό αναφοράς στο νοσοκομείο του Warwick.
Λαπαροσκοπική αποκατάσταση
Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση είναι δυνατή σε επιλεγμένες μετεγχειρητικές κήλες σε έμπειρα χέρια. Η επέμβαση ακολουθεί τις ίδιες αρχές με την ανοικτή χειρουργική όμως πραγματοποιείται μέσω 3 μικρών τομών 0.5-1cm με αποτέλεσμα την ταχύτερη μετεγχειρητική ανάρρωση, τον σαφώς λιγότερο πόνο και την ταχύτερη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες. Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση μπορεί να πραγματοποιηθεί και σαν ημερήσιο χειρουργείο χωρίς παραμονή στο νοσοκομείο. Σε κάθε περίπτωση η σωστή εφαρμογή της τεχνικής περιλαμβάνει τη σύγκλειση του χάσματος στο μυ μετά από ανάταξη της κήλης. Η συρραφή αυτή στη συνέχεις ενισχύεται με την κάλυψή της με ειδικό πλέγμα.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της επέμβασης;
Η αποκατάσταση μιας μετεγχειρητικής κήλης είναι μια σύνθετη επέμβαση. Σε έμπειρα χέρια οι κίνδυνοι είναι μικροί και η ανάρρωση ακολουθεί την επιθυμητή πορεία. Υπάρχουν όμως μικρές πιθανότητες να προκύψει:
- Αιμορραγία ή εκχύμωση πέριξ της κήλης
- Λοίμωξη του τραύματος
- Συλλογή υγρού στο χώρο που ήταν η κήλη. Αυτό παρατηρείται σχετικά συχνότερα αλλά δεν απαιτεί παρέμβαση και το υγρό αυτό και η διόγκωση απορροφώνται σε 2-4 εβδομάδες. Σπάνια μπορεί να χρειαστεί να αναρροφηθεί το υγρό με βελόνα
- Υποτροπή: ο κίνδυνος είναι πολυπαραγοντικός και θα εξατομικευθεί για την κάθε περίπτωση με βάση ειδικά προβλεπτικά μοντέλα.
- Τραυματισμός του εντέρου. Σοβαρή αλλά σπάνια επιπλοκή
- Χρόνιος πόνος γύρω από την επέμβαση
- Κίνδυνοι σχετιζόμενοι με την αναισθησία (θρόμβωση, εμβολή κ.ά.)
- Μετατροπή από λαπαροσκοπική σε ανοικτή επέμβαση
Θα πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί μας άμεσα ένα μετά το χειρουργείο αν παρατηρήσετε οτιδήποτε από τα παρακάτω:
- Ερυθρότητα γύρω από την τομή
- Πυρετό
- Διόγκωση της τομής ή εκροή υγρού
- Πόνο που δεν ελέγχεται με τα παυσίπονα
Ανάρρωση
Επιδιώκουμε οι ασθενείς μας να κινητοποιούνται άμεσα μετά το χειρουργείο. Το περπάτημα είναι η πιο χρήσιμη άσκηση μετά την επέμβαση. Φυσικά η εργώδης άσκηση και η άρση βάρους δεν επιτρέπονται για 4 εβδομάδες έως 3 μήνες μετά την επέμβαση και αναλόγως το μέγεθος της κήλης και του είδους της επέμβασης.
Συνήθως απαιτούνται 2 εβδομάδες για την επιστροφή στην εργασία, όμως αν το είδος της εργασίας απαιτεί φυσική καταπόνηση, το διάστημα αυτό μπορεί να είναι μεγαλύτερο. Η οδήγηση επιτρέπεται εφόσον ο ασθενής δε λαμβάνει οπιούχα παυσίπονα και εφόσον η ταχύτητα των κινήσεών του έχει επανέλθει πλήρως.