Η χειρουργική αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ονομάζεται θολοπλαστική. Η παλινδρόμηση είναι το αποτέλεσμα της παθολογικής διαφυγής οξέος από το στομάχι προς τον οισοφάγο. Αυτό προκαλεί φλεγμονή και πόνο (καούρα). Κανονικά, υπάρχει μια σειρά μηχανισμών που λειτουργούν ως φραγμός στην παλινδρόμηση οξέος. Μέρος αυτού του φραγμού είναι μια λειτουργική βαλβίδα στον κατώτερο οισοφάγο που ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας.
Η βαλβίδα αυτή φυσιολογικά είναι μονόδρομη, επιτρέποντας την τροφή και τα υγρά να κατέβουν προς το στομάχι αλλά μην επιτρέποντας το περιεχόμενο του στομάχου που περιέχει οξύ να επιστρέψει στον οισοφάγο. Σε ασθενείς με παλινδρόμηση, η ο σφιγκτήρας αυτός δεν λειτουργεί κανονικά και είτε είναι πολύ χαλαρός, είτε χαλαρώνει με μη κατάλληλο τρόπο και σε με κατάλληλο χρόνο. Η θολοπλαστική στόχο έχει να ενισχύσει και να αποκαταστήσει τη λειτουργία της βαλβίδας αυτής.
Ποιος χρειάζεται Χειρουργική κατά της παλινδρόμησης;
Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με παλινδρόμηση η ασθένεια ανταποκρίνεται καλά στην θεραπεία με φάρμακα που μειώνουν τη γαστρική οξύτητα και δεν χρειάζονται χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, κάποιοι ασθενείς δεν απαντούν και έχουν ένδειξη για χειρουργική αποκατάσταση.
Τρεις είναι οι κύριες ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση:
- 1. Μη καλός έλεγχος των συμπτωμάτων με υψηλές δόσεις φαρμάκων
- 2. Παρενέργειες της φαρμακευτική αγωγή
- 3. Επιθυμία του ασθενούς να απαλλαγεί από τη μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή
Τι συμβαίνει πριν από την επέμβαση;
Πριν από την εισαγωγή θα πρέπει να γίνει μια λεπτομερής ανατομική και λειτουργική αξιολόγηση. Αυτή συνήθως περιλαμβάνει γαστροσκόπηση, διάβαση ανωτέρου πεπτικού με βάριο ή αξονική τομογραφία και αναλόγως ενδείξεων, μανομετρία και 24ωρη Ph-μετρία. Έτσι θα επιβεβαιωθεί η διάγνωση και θα βεβαιωθούμε ότι ο ασθενής είναι κατάλληλος υποψήφιος για χειρουργική αντιμετώπιση (θολοπλαστική).
Θα ακολουθήσει η προεγχειρητικός έλεγχος από την έμπειρη αναισθησιολογική μας ομάδα.
Πριν από την ημερομηνία εισαγωγής σας, διαβάστε πολύ στενά τις οδηγίες που θα σας δοθούν.
Εάν υποβάλλεστε σε γενική αναισθησία θα σας δοθούν συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με το πότε να σταματήσετε να τρώτε και να πίνετε.
Τι περιλαμβάνει η χειρουργική επέμβαση;
Η επέμβαση πραγματοποιείται στο 98% των περιπτώσεων λαπαροσκοπικά δια μέσου 5 μικρών τομών 0.5-1cm. Σε σύγκριση με την ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, η οποία περιλαμβάνει μεγάλη τομή, η λαπαροσκοπική μέθοδος έχει σαφώς ταχύτερη ανάρρωση και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Συγκριτικά οι ασθενείς μπορούν να πάρουν εξιτήριο είτε το ίδιο βράδυ είτε το επόμενο πρωί, ενώ στην ανοικτή χειρουργική απαιτούνταν η παραμονή στο νοσοκομείο για 5-7 ημέρες. Μετά τη συρραφή του διαφράγματος, πραγματοποιείται η θολοπλαστική. Αυτή η διαδικασία αυξάνει την πίεση στη βαλβίδα κάτω άκρου του οισοφάγου και έτσι διακόπτεται η παλινδρόμηση οξέος. Η θολοπλαστική παράγει ένα είδος μονόδρομου από τον οισοφάγο στο στομάχι.
Η επέμβαση διαρκεί συνήθως 1 εως 1½ ώρα.
Υπάρχουν επιπλοκές;
Όπως κάθε χειρουργική επέμβαση, υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι. Αυτοί σχετίζονται είτε με την αναισθησία, είτε αποτελούν γενικές επιπλοκές που μπορεί να συμβούν μετά οποιαδήποτε επέμβαση, είτε είναι ειδικές για το συγκεκριμένο τύπο επέμβασης. Εφόσον είστε γενικά υγιείς, η αναισθησία είναι ασφαλής και ο αναισθησιολόγος μας θα σας εξηγήσει τη διαδικασία της νάρκωσης.
Οι γενικές επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- Αιμορραγία
- Λοίμωξη
- μικρός κίνδυνος σχηματισμού θρόμβου (φλεβική θρόμβωση ή DVT) ή πνευμονική εμβολή που σχετίζεται με οποιαδήποτε μορφή κοιλιακής χειρουργικής επέμβασης. Αυτός είναι ο ίδιος τύπος θρόμβου με αυτόν που μπορεί να αναπτύξουν επιβάτες σε μακρινές πτήσεις αεροπλάνων. Γενικά ο κίνδυνος DVT ή PE είναι μικρός και λαμβάνουμε ενεργά μέτρα για την ελαχιστοποίησή του με ειδικές ελαστικές κάλτσες και αντιπηκτικές ενέσεις μετά το χειρουργείο, πέραν της άμεσης κινητοποίησης.
Επιπλοκές ειδικές για τη χειρουργική επέμβαση κατά της παλινδρόμησης, που όμως συμβαίνουν σπάνια:
- Τραυματισμός στον οισοφάγο ή στομάχι που μπορεί να απαιτήσει επανεπέμβαση.
- Δυσκολία την κατάποση (Δυσφαγία) (<3%), που μπορεί να χρειαστεί γαστροσκόπηση και διαστολή
- Μετεωρισμός, φούσκωμα
- Υποτροπή των συμπτωμάτων ή της διαφραγματοκήλης (5%)
Ο κίνδυνος σοβαρών/απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών είναι πολύ μικρός (1 στα 1000).
Υπάρχουν παρενέργειες;
Σχεδόν όλοι οι ασθενείς έχουν δυσκολία στην κατάποση μετά από χειρουργείο Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ο οισοφάγος τείνει να είναι μάλλον υποτονικός για 1-2 εβδομάδες. Επιπλέον, υπάρχει πρήξιμο στην περιοχή της θολοπλαστικής. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να ακολουθήσετε τη μεταβατική δίαιτα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών μπορεί να επιστρέψει σε κανονική δίαιτα 6 εβδομάδες μετεγχειρητικά. Ένας μικρός αριθμός ασθενών μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο και να αισθάνεται ότι οι σκληρές τροφές «κολλούν» πριν το στομάχι. Αυτό δεν είναι επικίνδυνο και θα εξαφανιστεί με το χρόνο. Κάποιες διαιτητικές τροποποιήσεις θα βοηθήσουν σε αυτή την προσαρμογή. Επίσης, αυτό που βοηθά είναι η καλή μάσηση της τροφής και η αποφυγή μεγάλων βλωμών.
Το κοιλιακό φούσκωμα και ο μετεωρισμός, προκαλείται μπορεί να εμφανιστεί λόγω αυξημένου αέρα στο έντερο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η νέα μονόδρομη βαλβίδα δεν επιτρέπει στον αέρα που καταπίνουμε να εκτονωθεί εύκολα με ερυγή (ρέψιμο). Γι αυτόν το λόγο πρέπει αποφύγετε τα αεριούχα ποτά για τουλάχιστον οκτώ εβδομάδες μετά την επέμβαση και πρέπει να αποφεύγετε να πίνετε μεγάλες ποσότητες υγρών γρήγορα ώστε να ελαχιστοποιήσετε τον αέρα που καταπίνετε. Συνέπεια του ίδιου μηχανισμού είναι η αυξημένη παραγωγή αερίων που μπορεί να παρατηρηθεί.
Συχνό επίσης είναι το αίσθημα γρήγορου κορεσμού μετά από γεύμα. Συνιστάται στους ασθενείς να τρώνε και να πίνουν πολλά μικρά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας προς αποφυγή υπερφόρτωσης του πεπτικού σωλήνα. Πολλοί ασθενείς χάνουν βάρος κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης περιόδου.
Με την πάροδο του χρόνου το στομάχι προσαρμόζεται και μπορεί να φιλοξενήσει ένα κανονικό γεύμα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών είναι πολύ ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβαση. Η παρακολούθηση δείχνει ότι και 10 χρόνια μετά το χειρουργείο, τουλάχιστον το 80-85% των ασθενών συνεχίζει να αισθάνεται ανακούφιση από τα συμπτώματα της παλινδρόμησης.
Υπάρχουν εναλλακτικές;
Η χειρουργική επέμβαση κατά της παλινδρόμησης είναι η μόνη θεραπεία που μπορεί να διορθώσει τις ανατομικές ανωμαλίες που οδηγούν σε παλινδρόμηση. Η χειρουργική είναι γενικά ενδείκνυται όταν οι άλλες θεραπείες δεν έχουν ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Φάρμακα καταστολής της γαστρικής οξύτητας (όπως η ομεπραζόλη ή λανσοπραζόλη) Ωστόσο, για να ελέγξετε τα συμπτώματά σας αυτά μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνονται τακτικά για το υπόλοιπο της ζωής σου.
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως απώλεια βάρους, αποφυγή τροφών που συμβάλλουν στην παλινδρόμηση οξέος και διακοπή του καπνίσματος.
Οι ενδοσκοπικές τεχνικές που μεταβάλλουν το οισοφαγικό άνοιγμα μέσω γαστροσκόπησης και μπορεί να μειώσουν την παλινδρόμηση οξέος, είναι πειραματικές και πραγματοποιούνται μόνο στο πλαίσιο ερευνητικών δοκιμών. Η αποτελεσματικότητά τους δεν έχει αποδειχθεί σε βάθος χρόνου.
Πόσος χρόνος ανάρρωσης χρειάζεται μετά από λαπαροσκοπική επέμβαση θολοπλαστικής;
Οι περισσότεροι ασθενείς δεν παραπονούνται για σοβαρό πόνο μετά λαπαροσκοπική χειρουργική, αλλά μάλλον για δυσφορία στην κοιλιά και στο στήθος. Πολλά ασθενείς βιώνουν κάποιου βαθμού δυσφορία στους ώμους τους μετά την επέμβαση. Αυτός είναι πόνος από το φούσκωμα της κοιλιάς που είναι απαραίτητο για τη λαπαροσκοπική χειρουργική, καθώς και από τα ράμματα που τοποθετούνται στο διάφραγμα. Αυτή η δυσφορία και ο πόνος τείνουν να εξαφανιστούν σε διάστημα 24-48 ωρών.
Καθώς η επέμβαση γίνεται λαπαροσκοπικά, οι περισσότεροι ασθενείς είναι σε θέση να επιστρέψουν στο σπίτι είτε το ίδιο βράδυ είτε το επόμενο πρωϊ μετά την επέμβαση.
Για να ελαχιστοποιήσετε οποιαδήποτε ενόχληση πρέπει να παίρνετε τακτικά παυσίπονα τις πρώτες ημέρες (θα σας δοθούν οδηγίες σχετικά). Σημαντικό είναι επίσης να αποφύγετε την άρση βαρών για τουλάχιστον 4 εβδομάδες.
Μπορείτε να επιστρέψετε στη δουλειά μόλις αισθανθείτε αρκετά καλά. Αυτό θα εξαρτηθεί και από το είδος της εργασίας που κάνετε. Συνήθως θα χρειαστείτε δύο εβδομάδες άδειας από την εργασία σας.
Δεν θα πρέπει να οδηγείτε για τουλάχιστον 7-10 ημέρες μετά από χειρουργική επέμβαση. Πριν οδηγήσετε πρέπει βεβαιωθείτε ότι τίποτε δε σας επιβραδύνει κατά τις κινήσεις σας.
Είναι αποτελεσματική θεραπεία;
Σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς η χειρουργική επέμβαση βελτιώνει ή εξαλείφει τα συμπτώματα παλινδρόμηση σε περισσότερο από 90% των ασθενών.
Είναι ικανοποιημένοι οι ασθενείς;
Σε σειρά μελετών που τέθηκε το ερώτημα σε ασθενείς εάν θα ξαναέκαναν την επέμβαση, το 85-90% απάντησε θετικά.
Μετεγχειρητική δραστηριότητα:
Περπάτημα άμεσα μετεγχειρητικά
Αποφυγή άρσης βαρών και έντονης σωματικής άσκησης για 3-4 εβδομάδες
Μετεγχειρητική δίαιτα
Οι παρακάτω διατροφικές συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν για την ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων (τα οποία περιλαμβάνουν δυσκολία στην κατάποση, φούσκωμα, μετεωρισμός και πόνο μετά το φαγητό).
Στάδιο 1: Υγρά (υδρική δίαιτα) για 2 εβδομάδες
Μετά το χειρουργείο και για τις πρώτες 2 εβδομάδες πρέπει να:
- Πίνετε υγρά:
o νερό και χυμό χωρίς κομματάκια (πχ Motion),
o Νερόσούπες – ζωμό κρέατος ( μοσχάρι, ψάρι, πουλερικά), Αυγοκομμένες ή όχι
o αραιά γιαούρτια (όχι στραγγιστό)
o γάλα
o Κεφίρ
o Καφέ με μέτρο (2-3 φλιτζάνια την ημέρα)
o Τσάι του βουνού, χαμομήλι φασκόμηλο, λουίζα
- Αποφεύγετε τα πολύ ζεστά ή πολύ κρύα τρόφιμα.
- Πίνετε αργά.
- Αφήνετε τα τρόφιμα να λιώσουν στο στόμα πριν την κατάποση.
- Αποφεύγετε το αλκοόλ και τους χυμούς εσπεριδοειδών.
- Αποφεύγετε τα ανθρακούχα ποτά για 8 εβδομάδες και ιδανικά για περισσότερο.
- Όλα τα χάπια τριμμένα/σπασμένα
Στάδιο 2: Πολτοποιημένη δίαιτα
Μπορείτε να ξεκινήσετε με μια πολτοποιημένη δίαιτα (όπου τα τρόφιμα θα είναι πλήρως αλεσμένα τόσο που να μη χρειάζεται μάσηση) 2 εβδομάδες μετά την επέμβαση και για τις επόμενες 2 εβδομάδες. Αν έχετε προβλήματα με την κατανάλωση αυτών των τροφών επιστρέφετε στο Στάδιο 1 για μικρό διάστημα.
Παραδείγματα τροφών επιπλέον του Σταδίου 1:
o βελουτέ σούπες
o αλεσμένο κρέας σε σούπα
o πουρές πατάτας, γλυκοπατάτας, καρότου, κολοκυθιού
o ζελέ και κρέμες
o στραγγιστό γιαούρτι,
o Smoothies
o Φρουτόκρεμες
Θα πρέπει να:
- Τρώτε αργά τα γεύματά σας.
- Σταματήσετε να τρώτε όταν αισθάνεστε χορτάτοι.
- Παίρνετε 4 - 5 μικρά γεύματα καθημερινά.
- Περιορίστε τα τρόφιμα που μπορεί να προκαλέσουν αέρια ή ερεθισμό (π.χ. προϊόντα ντομάτας, κρεμμύδια, φασόλια, καφεΐνη, αλκοόλ, πολύ μπαχαρικά τρόφιμα, λιπαρά τρόφιμα).
- Συνεχίσετε να τρώτε μια υγιή, ισορροπημένη διατροφή.
Στάδιο 3: Μαλακές τροφές
Μπορείτε να μεταβείτε από την πολτοποιημένη στη μαλακή διατροφή (όπου τα τρόφιμα είναι μαλακά και υγρά, μπορούν να σπάσουν σε μικρά κομμάτια με ένα πιρούνι και απαιτούν ελάχιστη μάσηση) 4 εβδομάδες μετά την επέμβαση και για τις επόμενες 2 εβδομάδες.
Θα πρέπει να:
- Αποφύγετε τυχόν τρόφιμα που προκαλούν δυσκολία και να τα επανεισάγετε σε μεταγενέστερο χρόνο.
- Επιστρέψτε στο Στάδιο 2 αν αισθάνεστε φούσκωμα ή δυσκολία στην κατάποση.
- Τρώτε αργά τα γεύματά σας.
- Σταματήσετε να τρώτε όταν αισθάνεστε χορτάτοι.
- Παίρνετε 4 - 5 μικρά γεύματα καθημερινά.
- Περιορίσετε τα τρόφιμα που μπορεί να προκαλέσουν αέρια ή ερεθισμό (π.χ. προϊόντα ντομάτας, κρεμμύδια, φασόλια, καφεΐνη, αλκοόλ, πολύ μπαχαρικά τρόφιμα, λιπαρά τρόφιμα).
Στάδιο 4: Μετάβαση στην κανονική σας διατροφή.
Μεταξύ 6 και 8 εβδομάδων μετά την επέμβαση μπορείτε σταδιακά να κάνετε τη μετάβαση στο φυσιολογικό σας διαιτολόγιο. Θα πρέπει να:
- Αποφύγετε τυχόν τρόφιμα που προκαλούν συμπτώματα και να καθυστερήσετε την επανεισαγωγή τους για μεταγενέστερη ημερομηνία.
- Επιστρέψετε στο Στάδιο 3 αν αισθανθείτε φούσκωμα ή σημαντική δυσκολία στην κατάποση.
- Τρώτε αργά τα γεύματά σας.
- Πίνετε μικρές ποσότητες υγρών μαζί με τα γεύματα για να διατηρείτε το φαγητό σας υγρό.
Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με το χειρουργό σας;
Εάν αναπτύξετε:
- πυρετό άνω των 38ο C ή ρίγη.
- επίμονο εμετό ή ναυτία.
- κοιλιακού πόνου ή διάταση.
- ερυθρότητα, πρήξιμο ή έκκριση από τις τομές.